Op uitstap door de geschiedenis van Ename

In het 18de-eeuwse Huis Beaucarne in Ename huizen honderden verhalen onder één dak. Kunsthistoricus Julien Fornari en zijn vriendin Lena Vastesaeger wonen er intussen vijf jaar. Het is het startpunt van je uitstap door de geschiedenis van Ename. Met onder meer boeiende rondleidingen door hun indrukwekkende collectie, zomerse high tea- en picknick arrangementen in de historische parktuin en wandelingen door de natuur.

Het levenswerk van 250 jaar oud

‘Huis Beaucarne werd in 1748 gebouwd door mijn voorouders, die hier tot midden de 20ste eeuw bijna ononderbroken burgemeester waren', aldus Julien. 'Dit was met andere woorden lang de burgemeesterswoning van het dorp. Toen tijdens de Franse Revolutie de Sint-Salvatorabdij van Ename in de as werd gelegd, haalden de Beaucarnes het abdijarchief, verschillende kerkschatten en andere topstukken in huis.' 

'Die werden toen openbaar verkocht hier op het pleintje, samen met rest van de inboedel. Door de jaren heen bleven ze de authentieke historische interieurs en collecties koesteren en uitbreiden. De oudste interieurs dateren uit de Lodewijk XIV-periode, de recentste uit de art deco. Dit is dus letterlijk een huis dat geschiedenis ademt, vol familieverhalen en objecten die vaak nog op exact dezelfde plaats staan als vroeger.'

12 generaties in dezelfde familie

'Toen Lena en ik hier bij mijn oma introkken, was Huis Beaucarne al ruim 250 jaar in dezelfde familie, goed voor 12 generaties. We wilden het meteen een toekomst geven, zodat het nog eens 250 jaar kan bestaan. Dat is onze passie, ons levenswerk.’

16de-eeuwse Schatten op zolder

Lena en Julien werken elke dag aan en in het Huis. ‘Stukje bij beetje hebben we zowel het pand als de tuin opgeknapt. Daar komen veel werkuren bij kijken, maar al evenveel ontdekkingen. Die prachtige schelpencollectie op zolder bijvoorbeeld, met een bijhorend handgeschreven journaal met vindplaatsen van over de hele wereld. Van Belgisch Congo tot de Golf van Mexico, want de Beaucarnes waren fervente reizigers.'

'De kist boordevol waardepapieren uit de Franse Revolutie: vandaag niets meer waard maar wel een tot de verbeelding sprekend museumstuk. Of onlangs nog de 16de-eeuwse hostie-ijzers uit de abdij. In onze bibliotheek uit 1800, met boeken die tot vijf eeuwen teruggaan, staat ook een buste van Napoleon. De Beaucarne die hier toen woonde, Carolus Livinus, schopte het ver in de politiek en kreeg de buste als relatiegeschenk. En zo schuilt er achter elk voorwerp wel een boeiend verhaal dat we maar al te graag met onze bezoekers delen', vertelt Julien.

Geheime tunnel naar de abdij

Er wordt gezegd dat er een onderaardse gang loopt vanaf het Huis Beaucarne tot aan de abdij. Julien en Lena kunnen er enkel naar gissen. 'We hebben hem in ieder geval nog niet ontdekt. In onze Wonderkamer met vondsten uit de tijd van toen bewaren we oude dierenbotten die we in de tuin vonden. In de 18de eeuw deden ze dienst als schaatsen.'

Zo konden de Beaucarnes ook in de winter de abdij bereiken als de Schelde was dichtgevroren. 'Dat hadden ze niet hoeven te doen mocht er een geheime gang geweest zijn, vermoed ik.’

Picknicken in de tuin

Een woning als deze onderhouden en opknappen kost handenvol geld. Daarom runnen Julien en Lena ‘s zomers een theehuis op de binnenkoer. 'Wie Huis Beaucarne bezoekt, kan hier nog even nakaarten met zicht op de tuin en de druivenserre. Een uniek gebouw: op de tweede verdieping, door de glaspartijen heen, groeien druivelaars van meer dan 200 jaar oud. Ook fietsers en wandelaars zijn van harte welkom voor thee of koffie met gebak, een aperitiefje met tapas of een abdijbier.'

Dit jaar strooide de coronacrisis roet in het eten. 'We konden pas op 1 juli openen. Maar dat gaf ons de tijd om een vernieuwd aanbod aan lekkere afternoon tea-arrangementen te bedenken. In onze historische tuin kan er vanaf 10 juli ook gepicknickt worden. Uiteraard coronaproof maar toch super gezellig. En mocht het regenen, dan halen we de tenten boven.’

Bos t'Ename

‘Wandel je van op ons dorpspleintje de kasseihelling op, dan kom je vrij snel aan het historische bos t'Ename op de steile flank van de Scheldevallei. Niet zonder reden kreeg het ooit de Vlaamse Monumentenprijs en is het beschermd als landschap. Je botst er op authentieke restanten van vroeger, zoals oude bakovens, en hier en daar ook op vrijlopende runderen die al grazend meehelpen met het natuurbeheer. In de lente hult het bos zich in zijn kleurrijkste kleedje, met tapijten van bosanemoon en boshyacint.’

In het wiel van Brouwer

Als Julien en Lena niet in bos t'Ename gaan wandelen, springen ze de fiets op in het spoor van Adriaen Brouwer. ‘Fietsen doen we minder vaak dan wandelen. Met een hond is dat laatste nu eenmaal praktischer. Maar keuze genoeg voor wie hier in de buurt in het zadel wil springen. ‘In het wiel van Adriaen Brouwer’ is een mooi ritje: een eindje langs de Schelde, voorbij Ename en dan een prachtig stukje Vlaamse Ardennen in. De route werd genoemd naar de kunstschilder die begin 17de eeuw in startpunt Oudenaarde werd geboren. In het MOU Museum op de Markt – een aanrader! – hangen een paar van zijn werken.’

Provinciale Erfgoedsite Ename

Julien geeft ons nog een laatste tip. ‘Ga zeker niet weg uit Ename zonder een wandeling op de archeosite. De abdij werd vernield tijdens de Franse Revolutie maar de fundamenten liggen er nog, net als de abdijtuinen. Dat zijn vandaag gezellige volkstuintjes waar dorpsbewoners groenten kweken zoals vroeger. Van op de tweede vedieping van het Provinciaal Erfgoedcentrum zie je de volledige site liggen. Gecombineerd met een bezoek aan Huis Beaucarne en het bos, krijg je een mooi overzicht van de geschiedenis van de abdij. Ook van haar bewoners, want bij ons hangen onder meer portretten van de laatste abten.’