Weg met de herfstblues

Weg met de herfstblues

Vrolijk en fit het najaar in met tips van natuurcoach Marian

In november worden de dagen korter, laat de zon zich minder vaak zien en nemen de temperaturen een duikvlucht. De ideale voedingsbodem voor een najaarsdipje, ook wel bekend als de herfstblues. Gelukkig bestaan er manieren om die sombere stemmingen te slim af te zijn. Speciaal voor Routen stuurt natuur- en stresscoach Marian Ceuppens van Caminando Coaching je met 8 concrete tips fit en vrolijk de donkere maanden in.

preview_bow++142.jpg

Maar eerst de hamvraag: wat zijn dat eigenlijk, de herfstblues? En waarom heeft de ene er meer last van dan de andere? ‘Herfstblues is een fenomeen dat in deze tijd van het jaar regelmatig opduikt. Het is een gevoel van vermoeidheid, neerslachtigheid en loomheid waarin heel wat mensen zich herkennen. Waarom zo’n dipje toeslaat bij jou en niet bij je partner of beste vriend(in) – of omgekeerd – blijft onduidelijk. Wellicht hangt de gevoeligheid ervoor samen met de chemische processen in ons lichaam, en die verschillen van persoon tot persoon. Vrouwen krijgen er in ieder geval doorgaans wat meer mee te maken dan mannen.’

Staat wel vast: een gebrek aan zonlicht is de belangrijkste oorzaak voor najaarsmoeheid. ‘Licht regelt het ritme van dag en nacht, het ritme van de seizoenen en ook ons eigen ritme’, zegt Marian. ‘In ons lichaam heeft licht een grote invloed op de natuurlijke cycli en op de aanmaak van hormonen, onder meer serotonine en melatonine. Hoe meer licht, hoe meer ons lichaam serotonine aanmaakt - alias ‘het gelukshormoon’, omdat het ons een goed gevoel geeft. Melatonine produceren we dan weer van zodra het donker wordt. Het doet onze lichaamstemperatuur dalen en onze hartslag vertragen: het signaal dat het tijd is om te gaan slapen. Zonder melatonine geen goede nachtrust.’ Het verband met de herfstdip ligt voor de hand: de dagen worden korter, we nemen minder licht op via onze ogen, en dus maken we minder makkelijk serotonine aan. Wanneer we ‘s ochtends opstaan is het bovendien nog donker, waardoor we minder snel uit onze slaapmodus geraken. Gevolg: meer zin dan anders om de wekker op snooze te zetten en ons nog eens lekker om te draaien in ons warme bed.

De donkere dagen en het grijze weer die op je gemoed werken, fijn is anders. Maar we kunnen die herfstdip ook van een andere kant bekijken. ‘Als een kans om te vertragen, eerder dan iets vervelends dat ons elk jaar weer overvalt’, zegt Marian. 'De uitspraak ‘Ik heb last van een herstdip’ zou dan kunnen worden ‘ik heb nood aan herfstrust’. Dat klinkt stukken beter, toch?’

1. Ga naar buiten

De tip bij uitstek om energie te tanken! Ook al heb je de komende weken meer zin om onder een dekentje te bivakkeren met Netflix, probeer toch maar een rondje te wandelen of te fietsen. Misschien niet evident tijdens de werkweek en met die steeds kortere dagen, maar zeker in deze periode wel broodnodig voor je lijf én je brein. ‘Licht geeft de serotonine in ons lichaam een boost, waardoor we ons veel beter gaan voelen in ons hoofd’, aldus Marian.

Uiteraard heb je ook fysiek baat bij wat extra beweging. Je lichaam wordt niet alleen sterker – en dus beter bestand tegen allerhande kwaaltjes – maar krijgt ook extra zuurstof en voedingsstoffen, want je bloedcirculatie wordt gestimuleerd en je hart gaat sneller pompen. Kortom, blijf geregeld een frisse neus halen, ook al wordt het kouder en blijft het bij een ommetje tijdens je middagpauze. Drie à vijf keer per week 30 à 45 minuten stappen bezorgt je al een pak voordelen voor je lichaam. En voor je humeur.

Waasland wandelen.jpg

Op zoek naar inspiratie voor langere tochten in de buitenlucht, want die doen nog altijd het meest deugd? Zowel in de Vlaamse Ardennen, het Meetjesland, de Leiestreek, Scheldeland, het Waasland als in Gent kan je op pad langs vele tientallen kant-en-klare wandel- en fietslussen, zowel voor beginners als voor wie al één en ander gewoon is. 

Voor absolute beginners verzamelden we deze 4 wandelroutes. Voor wie dan weer graag zijn of haar kuiten en/of uithoudingsvermogen eens stevig op de proef wil stellen, zijn de Langs de hellingen van de Ronde wandelroute, de Pedaal wandelroute, de Taalgrens wandelroute en de Ronde van Vlaanderen-lussen goeie tips. Ben je sowieso goed in conditie voor langere afstanden? Twee experts vatten voor jou samen waar je in dat geval toch maar beter op let.

Met je eigen routes à la carte op stap gaan, kan natuurlijk ook. Op Oost-Vlaams grondgebied lopen er 12 wandelnetwerken en een aaneengesloten, provinciedekkend fietsnetwerk van liefst 3.500 kilometer waarop je volledig je eigen ding kunt doen. Uitdagende tochten met steile klimmetjes, vlakke trajecten, rustige streken of plekken met gezellige terrassen of cafés: aan de hand van knooppunten en volgens jouw gezelschap of goesting van de dag stel je telkens opnieuw je eigen wandel- of fietsmenu samen.

2. Trek het bos in

Beweging en een frisse neus halen zijn altijd een zegen voor je welzijn, maar nóg meer wanneer je er de natuur voor opzoekt. Want groen maakt gelukkig, dat erkent zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Trek je erop uit, doe dat dan bij voorkeur naar een bos of park. ‘Contact met de natuur is echt een hulpmiddel om je beter te gaan voelen en tot rust te komen’, aldus Marian. ‘Vooral een bos geeft ons lichaam extra immuniteit. Planten en bomen, vooral naaldbomen en eiken, scheiden namelijk fytonciden uit, stofjes die onder meer schimmelgroei voorkomen. Zo beschermt het bos zichzelf en blijven de bomen gezond. Ademen wij de fytonciden in die de bomen in de lucht vrijgeven, dan krijgt ons immuunsysteem een boost. Dat een boswandeling stress vermindert, is ook bewezen. Al na tien minuten stappen daalt het stresshormoon cortisol in ons lichaam. En nee, je hoeft hiervoor niet ieder weekend helemaal naar de Ardennen te rijden. Een klein bosje bij jou in de buurt is al prima om te ontstressen en heerlijk te wandelen.’

boskapel.jpg

Met de meeste Routen-routes zit je sowieso goed wat je portie groen betreft, want ze lopen (minstens deels) door bossen of andere mooie stukjes natuur. De 5 allermooiste boswandelingen in Oost-Vlaanderen bundelden we op deze pagina, voor de 6 meest tot de verbeelding sprekende natuurwandelingen moet je hier zijn. Of bestel de handige gids Wandelen in Oost-Vlaamse bossen, met uitgestippelde wandeltrips en heel veel doe-, eet- en drinktips bij de vijf trajecten.

3. Neem eens een bosbad

Of het nu een fitnesstrend is of een vorm van mindfulness, of een beetje van allebei, bosbaden wordt steeds populairder. De term bestaat al een jaar of dertig en komt uit Japan, waar mensen massaal vielen voor een oefening die ze shinrin-yoku noemden, ofte ‘baden in een bos’. Met zwemmen of water heeft het niets te maken, het duidt op tijd doorbrengen in de natuur en daar heel bewust van genieten, met alle zintuigen. Je kunt bosbaden op eigen houtje, tijdens een lange wandeling waarbij je de natuurlijke omgeving volledig in je opneemt. Kijken, luisteren, ruiken, voelen én proeven dus. Of je kunt samen met een getrainde gids zoals Marian kiezen voor een ecotherapeutisch uitje van twee à drie uur. ‘Een bosbad waarbij je traag, stil, met al je zintuigen op scherp wandelt in het bos en intens contact maakt met de bosomgeving is een weldaad voor je lichaam en geest. Ben je niet vertrouwd met deze manier van wandelen, dan neem ik je heel graag eens mee. Zo ervaar je hoe het werkt en wat het effect is’, vertelt ze.

Taalgrensroutes_Wandeling_Vloesberg.jpg

Met een overnachting tussen de bomen maak je je bosretraite natuurlijk helemaal af. Wildkamperen mag niet in België, maar er is een perfect legaal alternatief: paalkamperen of bivakkeren. In een afgebakende bivakzone kan je gratis je tentje neerpoten op buitengewone plekjes, ook in Oost-Vlaanderen. Verwacht geen luxe, de voorzieningen zijn doorgaans beperkt tot een waterkraantje of pomp, een vlakke ondergrond en met wat geluk ook een composttoilet. Oost-Vlaanderen heeft bivakzones in onder meer Het Leen in Eeklo, Kleit in Maldegem (ten noorden van het landschapspark Drongengoed, het Stropersbos in Stekene, het Nellekensbos in Meerbeke en aan de Wereldboom in Horebeke.

Combineer jouw nachtje kamperen onder de sterrenhemel met de Van het Leen naar de Lieve wandelroute, de Drongengoedbos wandelroute, de Stropersbos wandelroute of de Dauwtrip wandelroute.

4. Wees een vroege vogel

Uitslapen in het weekend kan zalig zijn, maar tijdens het donkere seizoen adviseren psychologen net het tegenovergestelde: ga vroeg uit de veren. Elke dag op ongeveer hetzelfde tijdstip, zodat je hersenen in een winterritme komen. ‘Ga zeker ook wat vaker voor dag en dauw naar buiten’, raadt Marian aan. ‘Zelfs een ommetje van 10 minuten kan een wereld van verschil maken. Trek er bijvoorbeeld eens op uit bij zonsopgang, wanneer de natuur ontwaakt in het ochtendlicht. Prachtig om zien. Zo’n ochtendwandeling doet ook de melatonine in je lichaam sneller dalen. Daardoor ga je je fitter en minder loom voelen. Omdat het licht ‘s ochtends ook krachtiger is, heb je onmiddellijk meer effect van je buitenkuur.’

preview_TOV_burreken-29.jpg
De Dauwtrip wandelroute in 't Burreken

Hier vind je een overzicht van de mooiste ochtendwandelingen in Oost-Vlaanderen. Tip: trek ook eens naar een provinciaal domein om de zon te zien opkomen. Zowel Nieuwdonk in Berlare, De Gavers in Geraardsbergen als De Boerekreek in Sint-Laureins zijn vanaf zonsopgang open.

5. Vertraag en verstil

In deze tijd van het jaar nodigen de natuur en het weer je uit om te vertragen en te verstillen. ‘Meegaan in de flow van dit seizoen betekent dat je het ritme van je leven aanpast en meer ruimte maakt in je agenda en je dag. Bouw voldoende ‘lege’ momenten in. Momenten waarop niets hoeft, waarbij je op het moment zelf kunt kiezen: met een gemberthee en een goed boek in de zetel, of toch maar je stapschoenen aantrekken en gaan wandelen’, aldus Marian. Nog een mooie tip: plan eens een echte stiltedag. Zo’n dag waarop je zoveel mogelijk alleen bent in rust, zonder gsm, computer of tablet, zonder tv of muziek. ‘Probeer het eens uit en je zult het meteen merken: stilte is een energie- en rustbron tegelijk, verhelderend en heerlijk’, volgens Marian.

Stiltegebied8_TVA.JPG
Stiltegebied Dender-Mark

Stilte vind je in overvloed in een stiltegebied. Met de Tussen Dender en Mark wandelroute bijvoorbeeld in het stiltegebied Dender-Mark, of in het kandidaat-stiltegebied Moervaartvallei, op het gelijknamige wandelnetwerk. 

Maar vergeet niet: waar je ook heen trekt op zoek naar rust, je neemt overal jezelf mee. 'Een grote voorwaarde om rust te vinden, is eerst zelf wat te verstillen. Dan hoeft het in je omgeving niet per se doodstil te zijn. Probeer ook eens met iemand te gaan wandelen in stilte. Je zal versteld staan van hoe verbindend en rustgevend dit kan zijn.'

6. Omring je met positiviteit

Hoeveel deugd je dit najaar ook kan hebben van cocoonen in je eigen nest, jezelf isoleren is geen goed idee. ‘We zijn en blijven sociale wezens die nood hebben aan contact met anderen. Misschien is dit wel het ideale moment om je af te vragen: wie geeft mij energie en wie slorpt alleen maar mijn energie op? Het zijn de eerste soort mensen met wie je je nu moet omringen. Positiviteit werkt aanstekelijk. Geniet daarom van familieleden, vrienden en kennissen van wie jij gelukkig wordt. Spreek af en plan leuke uitstapjes samen’, adviseert Marian.

Wandelen in Zwalm

Op zoek naar inspiratie om de benen te strekken in tof gezelschap? Onze 5 gezellige routes nemen je mee langs charmante dorpjes, rustgevende natuurgebieden en knusse cafés waar je even op adem kan komen. 

7. Let op wat je eet en drinkt

Je voeding heeft een enorme impact op hoe je je voelt, zeker in deze periode van het jaar. Zet daarom veel vezels en seizoensgroenten op het menu, die zijn goed voor je darmflora. Wat je beter niet te veel eet en drinkt? De usual suspects suikers en alcohol. ‘Ook een warm ontbijt doet enorm deugd in deze tijd van het jaar’, vertelt Marian. ‘Het verteert makkelijk en verwarmt je hele lijf. Heel comfortabel, want dan kom je lekker op gang zonder dat je zelf meteen energie moet produceren. Havermoutpapjes bijvoorbeeld zijn echte aanraders in de herfst en de winter. Ze zijn supergezond en geven traag energie vrij.’

preview_vakantie-staycation-hoevetoerisme-slapen-op-boerderij-berckelaer-40.jpg

Op zoek naar gezonde eetadresjes? Visit Gent bundelde alle ontbijtplekjes in de stad op een handige overzichtspagina. Deze website wijst je ook de weg naar de lekkerste Gentse veggie adressen.

In Oost-Vlaanderen lekker en gezond winkelen combineren met een wandel- of fietsroute kan onder meer bij Ohne, dichtbij de Langs de Zwalmbeek wandelroute, Kruiden Claus langs de Kordaal wandelroute, Bioboerderij De Zwaluw langs de Oude Kale 2 wandelroute, Bioboerderij Goedinge langs de Afsnee-Keuze wandelroute en Bioboerderij De Wassende Maan, niet ver van de Ooidonk wandelroute.

‘Zorg ook op andere manieren goed voor jezelf deze herfst en winter’, zegt Marian. ‘Dat kan met kleine dingen. Een saunadag met je beste vriend(in) kan bijvoorbeeld wonderen doen. Je stressniveau daalt en het fijne sociaal contact zorgt voor een blije geest. Maak het ook thuis extra gezellig. Met een koffie- of theepauze alleen voor jezelf, een avondje samen koken of iets lekkers bestellen, een ontspannend bad. Er kan zoveel. Zolang jij er rust, energie en een blij gevoel uit haalt, is het opzet geslaagd.’

8. Ruim op in je huis, je hoofd en je lijf

‘Kijk naar de natuur, en je ziet wat ze doet in de herfst. De bomen, bloemen, struiken en dieren maken zich allemaal klaar voor een terugtrek-beweging: de energie van wat leeft, keert naar binnen. Wat niet dient in dat proces, laten ze los. De vallende bladeren zijn daar het meest zichtbare voorbeeld van’, vertelt Marian. ‘Daarom deze tip die je wellicht eerder van een opruimcoach dan van een natuurcoach verwacht: laat in deze tijd van het jaar ook los wat niet meer nodig is. Loop eens in je huis rond en stel jezelf de vraag: wat kan weg, wat helpt mij niet meer op mijn weg? Wat kan ik opruimen, weggeven, verkopen? En doe dat dan ook. Of doe zoals dieren die in winterslaap gaan. Maak je huis klaar als een nestje voor de komende maanden. Maak het gezellig met kaarsen, dekentjes, en geurtjes waarmee je de herfstsfeer binnenhaalt, zoals kaneel en kruidnagel.’

Nog een positief effect van al dat opruimwerk: het zet ook in je hoofd en je lijf een opruimbeweging in gang. ‘Sta even stil bij je leven op dit moment. Vraag je af welk gevoel of welke zorgen nu even mogen gaan rusten. Dit soort opruimwerk creëert rust en ruimte om iets nieuws te laten ontstaan. In de lente bijvoorbeeld.’